Khám phá một thế giới trong trẻo từ sách cho thiếu nhi nhân ngày 1-6

Ngành xuất bản chịu những hậu quả không nhỏ bởi dịch bệnh. Tuy vậy, ở nhiều quốc gia, doanh số bán sách thiếu nhi vẫn tiếp tục tăng trưởng. Tại Việt Nam, sách mới cho ngày 1-6 năm nay chủ yếu là các tác phẩm dịch.

Yêu thương bất chấp dị biệt

"Ba em là người Đài Loan, má em là người Việt Nam" - tác giả Zhang You Yu mở đầu cuốn truyện thiếu nhi Cậu bé Sài Gòn (Phạm Thanh Vân dịch) bằng dòng tự bạch như thế của cậu bé 11 tuổi Thiếu Khoan, từ đó mở ra một thế giới phong phú dưới đôi mắt trẻ thơ không chấp nhận bó hẹp trong những cách nhìn thiển cận, nhiều định kiến như người lớn.

Viết về những tương đồng, dị biệt của những cuộc hôn nhân đa quốc tịch, đã có nhiều nhà văn đi trước làm. Nhưng bằng cách chuyển cái thế giới đầy những chia rẽ, hiểu lầm đó ngang tầm mắt một đứa trẻ lớp 5, nhà văn Zhang You Yu đã chuốt hết những gai nhọn kỳ thị đi để mang lại một câu chuyện trong trẻo.

Bằng sự thuần khiết của mình, không tuyên ngôn mà thật mạnh mẽ, đối với Thiếu Khoan, chỉ có "chủng tộc" duy nhất đó là "người Trái Đất", cùng nhau chia sẻ hành tinh này với muôn loài và vì thế phải yêu thương nhau bất chấp những dị biệt.

Cũng đưa độc giả tìm lại tính trẻ thơ trong mỗi sự vật, hiện tượng của đời sống, những chuyện kể trong Ngôi nhà trong cỏ mang nhân tính đến cho vạn vật, từ giọt mưa đến chiếc lá, con kiến. 

Dưới ngòi bút của nhà văn Lý Lan, những vật vô tri cũng ấp ủ trong mình những câu chuyện để soi tỏ lại thế giới trẻ thơ. Những "khúc đồng dao" này hóm hỉnh và tự nhiên, không thuyết giáo hay cố làm dáng. Làm được điều đó, chính bởi nhà văn đã quan sát cuộc sống bằng lăng kính trẻ nhỏ với trí tưởng tượng đi trước hiện thực rất xa.

Trong lần trở lại với ấn bản mới, Ngôi nhà trong cỏ mang diện mạo dễ thương phù hợp với độc giả nhỏ tuổi khi được xuất bản dưới định dạng sách tranh.

Tái tạo đời sống qua ngôn ngữ

Cuốn truyện thiếu nhi Tiệm sách Cơn Mưa của Rieko Hinata (Nguyễn Đỗ An Nhiên dịch) có cách giải thích đầy thi vị về cách một tác phẩm văn học ra đời.

Giống Alice lạc vào xứ sở thần tiên, một ngày nọ tình cờ Roko lạc vào tiệm sách Cơn Mưa. Kể từ đây, em bị cuốn vào một cuộc phiêu lưu lý thú, đầy mơ mộng để tìm kiếm những hạt giống truyện kể bị mất trộm. 

Với những nhân vật kỳ dị, một chú chim làm chủ tiệm sách hay một hồn ma nhà văn đi tìm câu chuyện dang dở của mình..., tác giả viết lên một câu chuyện về tình yêu dành cho sách vở, thứ sách "mà một khi được viết ra với cả linh hồn thì đều là những quyển sách tuyệt vời cả". 

Và ở đây, cuốn sách không hẳn chỉ là một tác phẩm dành cho thiếu nhi, mà cả cho những ai theo nghề viết. Cuốn sách mỏng, có thể đọc hết trong thời gian của một cơn mưa, nhưng dư vị đọng lại dài lâu...

Cũng với chủ đề liên quan đến sáng tác, sách vở, Tôi đã tình cờ viết một cuốn sách như thế nào của Annet Huizing (Hằng Nga dịch) lại tiếp cận theo một hướng khác. 

Dưới hình thức một chuyện kể, cuốn sách là những bài tập viết văn, được thuật lại bằng lối viết dung dị và hấp dẫn. Không ngạc nhiên khi tác phẩm này đoạt giải bạc Sách Hay của Hà Lan năm 2015 và được dịch ra nhiều ngôn ngữ trên thế giới.

Bắt đầu bằng nỗi đau sau cái chết của người mẹ, Katinka tìm đến viết lách như một cách chữa lành. Mỗi chương sách là một bài học về kỹ thuật viết, nhưng cái đích hướng đến không phải là việc hoàn thiện các kỹ năng viết hay thậm chí tạo ra một tác phẩm để đời. Từ hành động viết, con người thông qua ngôn ngữ khám phá chính bản thân mình và từ đó thay đổi thế giới quan.

Tôi đã tình cờ viết một cuốn sách như thế nào có lẽ cần thiết cho học sinh hơn bất kỳ một cuốn sách dạy viết văn mẫu nào khác. Bởi nó không được Huizing viết với mục đích giúp các bạn nhỏ "ghi điểm", mà được viết vì một tình yêu tái tạo đời sống thông qua ngôn ngữ.

Lịch sử như những vì sao sáng

Bộ Lịch sử thế giới do NXB Giáo Dục Việt Nam phát hành

Nếu đạo diễn kể chuyện lịch sử bằng thước phim hay thi sĩ chuyển những sự biến thành trường ca thì các họa sĩ truyện tranh cũng tìm cách chuyển tải lịch sử bằng truyện tranh. Bộ Lịch sử thế giới là nỗ lực của tác giả Jiro Kondo để đưa quá khứ của vũ trụ, Trái đất, nhân loại đến với những bạn đọc nhỏ.

Sáu tập truyện tương ứng với những giai đoạn và nền văn hóa quan trọng, khiến thế giới xoay chuyển: Thời tiền sử và Ai Cập cổ đại; Hi Lạp, La Mã, khu vực Địa Trung Hải; Những nền văn minh châu Á cổ đại và sự hình thành khu vực Đông Á; Sự hình thành châu Âu và thế giới Hồi giáo; Thập tự chinh và đế quốc Mông Cổ; Thời kỳ Phục hưng và kỷ nguyên Khai sáng.

Bộ sách dùng cả ngôn ngữ khoa học trong những phần chú giải lẫn ngôn ngữ biểu cảm ở nét vẽ của truyện tranh để vén bức màn lịch sử sống động. Với tác giả Jiro Kondo, lịch sử không chỉ có binh biến, khoa học hay những con số mà còn chất chứa tình yêu, cay đắng, mến mộ, ân hận...

Trong bộ truyện, thầy giáo Osamu đã nói với những học trò của mình rằng lịch sử là quá khứ, nhưng quá khứ không hẳn là điều gì đó xa xôi. Ánh sáng của sao Chức Nữ chúng ta nhìn thấy trên bầu trời đêm nay đã được phát ra cách đây 25 năm ánh sáng, và đó cũng chính là cách quá khứ kết nối với hiện tại.